Trà Trung Quốc: Cội nguồn và hệ thống phân loại đa dạng
Trung Quốc – nơi được xem là cái nôi của trà thế giới, không chỉ là quốc gia đầu tiên phát hiện và sử dụng trà mà còn là nơi phát triển nên một hệ thống phân loại trà phong phú, ảnh hưởng mạnh mẽ đến văn hóa trà toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Đối với [trà Sơn Minh], việc học hỏi tinh thần và kỹ thuật từ trà Trung Quốc là một phần quan trọng trong hành trình gìn giữ và phát triển văn hóa trà Việt.
Nguồn gốc lâu đời – Trà từ cội rễ lịch sử Trung Hoa
Theo truyền thuyết, vào năm 2737 TCN, Hoàng đế Thần Nông tình cờ phát hiện ra trà khi lá trà rơi vào nồi nước đang đun sôi. Từ đó, trà dần trở thành loại thảo mộc phổ biến trong y học cổ truyền, rồi tiến hóa thành một thức uống văn hóa – tâm linh – triết học qua các triều đại.
Từ thời nhà Đường, trà đã được ghi nhận là một phần thiết yếu của đời sống, và đến thời Tống – Minh – Thanh, các hình thức thưởng trà và phân loại trà đã hoàn thiện một cách khoa học.
Hệ thống 6 loại trà cơ bản của Trung Quốc
Trung Quốc sở hữu hệ thống phân loại trà theo cấp độ oxy hóa (lên men), chia thành 6 nhóm trà chính, một số đã ảnh hưởng trực tiếp đến cách làm trà tại Việt Nam:
| Nhóm trà | Mức oxy hóa | Đặc điểm | Ví dụ nổi bật |
|---|---|---|---|
| Trà xanh (Lục trà) | 0% | Giữ nguyên màu lá, vị tươi, chát nhẹ | Long Tỉnh (Longjing), Bích Loa Xuân |
| Trà trắng | 5–10% | Ít chế biến, vị thanh ngọt, hậu nhẹ | Bạch Hào Ngân Châm, Bạch Mẫu Đơn |
| Trà vàng (Hoàng trà) | 10–20% | Lên men nhẹ, màu vàng sáng | Quân Sơn Ngân Châm |
| Trà ô long (Thanh trà) | 30–70% | Nửa lên men, hương thơm sâu | Đại Hồng Bào, Thiết Quan Âm |
| Trà đen (Hồng trà) | 100% | Oxy hóa hoàn toàn, vị đậm, ngọt hậu | Trà Chính Sơn Tiểu Chủng |
| Trà Phổ Nhĩ (Hắc trà) | Lên men vi sinh | Hương đất, hậu vị dài, để càng lâu càng ngon | Phổ Nhĩ sống (Sheng), chín (Shou) |
👉 [Trà Sơn Minh] đang nghiên cứu phương pháp lên men tự nhiên và chế biến truyền thống dựa trên một số kỹ thuật cổ điển của ô long và hồng trà Trung Hoa, kết hợp với nguyên liệu chè Việt cổ thụ để tạo nên hương vị đặc trưng riêng biệt.
Trà Trung Quốc và triết lý “Trà như nhân sinh”
Trà trong văn hóa Trung Quốc không chỉ là đồ uống. Nó là phương tiện để:
-
Tu dưỡng tâm hồn
-
Gắn kết con người
-
Thể hiện phép lịch sự và đạo lý sống
Trong các buổi trà đàm, trà yến, trà lễ, người Trung Hoa sử dụng trà như một hình thức thể hiện lễ nghĩa, đạo học và đạo lý gia đình. Điều này tương đồng với quan điểm của [trà Sơn Minh]: trà không phải là sản phẩm, mà là trải nghiệm sống.
Các vùng trà nổi tiếng của Trung Quốc – Đặc sản từng miền
Trung Quốc có hàng trăm vùng trồng trà, mỗi nơi cho ra hương vị khác nhau, phụ thuộc vào độ cao, khí hậu, thổ nhưỡng:
-
Chiết Giang – Nổi tiếng với Long Tỉnh, loại trà xanh được đánh giá là tinh tế bậc nhất.
-
Phúc Kiến – Quê hương của Thiết Quan Âm và trà trắng Bạch Hào Ngân Châm.
-
Vân Nam – Cái nôi của trà Phổ Nhĩ cổ thụ nghìn năm.
-
Quảng Đông – Nơi sản sinh ra các dòng ô long mạnh mẽ như Đại Hồng Bào.
-
An Huy – Lừng danh với Hoàng Sơn Mao Phong, trà xanh cao cấp.
📌 Việt Nam có nhiều điều kiện tương đồng với các vùng trà Trung Quốc như ở Thái Nguyên, Tà Xùa, Hà Giang, Mộc Châu, đây chính là lý do [trà Sơn Minh] phát triển các vùng nguyên liệu dựa trên khí hậu cao nguyên và cây chè Shan cổ thụ.
Ảnh hưởng của trà Trung Quốc đến Việt Nam và trà Sơn Minh
Văn hóa trà của Việt Nam, đặc biệt là trà Tân Cương, trà sen Hà Nội hay trà ướp hoa đều ít nhiều được ảnh hưởng từ Trung Hoa. Tuy nhiên, người Việt vẫn phát triển bản sắc riêng:
-
Ưa vị thanh nhẹ, hậu ngọt sâu
-
Thưởng trà linh hoạt, mang tính cộng đồng
-
Pha trà đơn giản, tôn trọng hương tự nhiên
[Trà Sơn Minh] nhận thấy rằng:
-
Trà Trung Hoa là ngọn núi cao cần học hỏi về kỹ thuật, quy trình.
-
Nhưng trà Việt là dòng suối mát mẻ – tự nhiên và tinh tế.
-
Vì vậy, chúng tôi gìn giữ vị trà Việt cổ điển, đồng thời áp dụng cách bảo quản, lên men, phối hương hiện đại, từ bài học của người Hoa.
Kiến thức hữu ích cho người yêu trà Việt muốn khám phá trà Trung Hoa
-
Trà Trung Quốc dùng ấm tử sa Nghi Hưng để giữ nhiệt và “nuôi trà” lâu dài.
-
Họ thường sử dụng nước đun đến 90–95°C và chắt nước đầu nhanh để làm “trà thức tỉnh”.
-
Một buổi trà truyền thống có thể kéo dài 2–3 tiếng, với kỹ thuật gội trà, rót cao, hứng thấp vô cùng chuẩn mực.
-
Họ thường uống trà không đường, không đá – chỉ để cảm nhận “vị thật”.
👉 Bạn có thể áp dụng những yếu tố này trong cách pha trà Sơn Minh tại nhà để nâng tầm trải nghiệm.
Trà Trung Quốc – Tấm gương lớn để hiểu sâu hơn về văn hóa trà Việt
Trà Trung Quốc như một “đại học cổ truyền” về trà của châu Á. Tuy nhiên, bản sắc trà Việt vẫn luôn độc đáo và đáng tự hào. Điều quan trọng là chúng ta học để làm tốt hơn, không phải để đánh mất bản chất.
[Trà Sơn Minh] tin rằng:
“Một chén trà Việt có thể dung chứa tri thức phương Đông, nhưng vẫn giữ hồn dân tộc mình.”